Cuộc chiến chống gian lận thuế thương mại điện tử?

Để ứng phó, ngành Thuế đang triển khai các biện pháp mới, trong đó việc kết nối, chia sẻ dữ liệu với các ngành liên quan và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý rủi ro được xem như "thuốc đặc trị" nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử. Liệu những biện pháp này có thật sự hiệu quả?

Tình trạng gian lận thuế trong thương mại điện tử ngày càng tinh vi

Theo Tổng cục Thuế, tình trạng các cá nhân, tổ chức kinh doanh thương mại điện tử dùng nhiều chiêu thức để trốn thuế đang diễn biến phức tạp, đặc biệt là trên các nền tảng mạng xã hội. Người bán hàng thường xuyên hướng dẫn khách khi chuyển khoản thanh toán không ghi nội dung liên quan đến hàng hóa, mà thay vào đó là những từ như “cho vay”, “trả nợ”, “quà tặng” để tránh bị cơ quan thuế kiểm soát. Những cách này khiến việc kiểm tra và phát hiện gian lận thuế trở nên khó khăn hơn.

"Thuốc đặc trị" từ AI và sự phối hợp liên ngành trong chống gian lận thuế

Để chống lại những chiêu thức trốn thuế phức tạp, cơ quan thuế đã và đang phối hợp chặt chẽ với các sàn thương mại điện tử và các cơ quan nhà nước để xử lý, làm sạch dữ liệu lớn về người nộp thuế. Tổng cục Thuế sẽ ứng dụng AI để xử lý và phân tích dữ liệu lớn, nhằm đưa ra các cảnh báo đối với các trường hợp có rủi ro về thuế.

AI được kỳ vọng sẽ giúp phát hiện các dấu hiệu bất thường, chẳng hạn như sự không tương thích giữa giao dịch và khai báo thuế, từ đó giảm bớt sự phụ thuộc vào các phương pháp kiểm tra thủ công. Bằng cách phân tích các mẫu giao dịch và hành vi, AI có thể xác định nhanh chóng các cá nhân, tổ chức có dấu hiệu gian lận.

Kết nối dữ liệu với ngân hàng và các cơ quan liên quan

Trong nỗ lực chống thất thu thuế, cơ quan thuế cũng đang phối hợp với các ngân hàng thương mại để thu thập thông tin về dòng tiền giao dịch qua tài khoản của các cá nhân, tổ chức trong nước với các tổ chức cung cấp dịch vụ trực tuyến nước ngoài như Google, Facebook, YouTube, Netflix. Các thông tin này bao gồm dữ liệu cá nhân, nội dung và số tiền giao dịch của những tài khoản nghi ngờ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, giúp nhận diện và kiểm soát các hành vi trốn thuế kịp thời.

Phối hợp liên ngành theo Chỉ thị 18 để tăng cường hiệu quả

Theo Chỉ thị số 18 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu nhằm phát triển thương mại điện tử và chống thất thu thuế, các bộ ngành liên quan cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cho cơ quan thuế:

• Bộ Công an đảm nhận rà soát và đồng nhất cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với mã số thuế để nhận diện đối tượng kinh doanh.
• Bộ Công Thương kết nối và cung cấp dữ liệu từ các sàn thương mại điện tử.
• Bộ Thông tin và Truyền thông chia sẻ dữ liệu về các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực viễn thông, quảng cáo, và phát thanh truyền hình.
• Ngân hàng Nhà nước cung cấp thông tin về tài khoản thanh toán và dòng tiền để hỗ trợ giám sát giao dịch.

Liệu các biện pháp có mang lại hiệu quả mong đợi?

Sự phối hợp liên ngành cùng việc áp dụng AI trong quản lý thuế hứa hẹn tạo ra "thuốc đặc trị" chống lại gian lận thuế thương mại điện tử, giúp ngăn chặn thất thu thuế và đảm bảo nguồn thu ngân sách quốc gia. Tuy nhiên, hiệu quả thực sự của những biện pháp này còn phụ thuộc vào khả năng triển khai và giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý. Thêm vào đó, sự minh bạch và đồng bộ trong việc chia sẻ dữ liệu giữa các bên cũng là yếu tố quyết định thành công của cuộc chiến này.

Kết luận: Cuộc chiến chống gian lận thuế thương mại điện tử đòi hỏi những biện pháp đặc thù và phối hợp mạnh mẽ giữa các cơ quan nhà nước và công nghệ hiện đại. Việc ứng dụng AI, cùng với sự hợp tác chặt chẽ giữa các ngành, hứa hẹn sẽ nâng cao hiệu quả trong kiểm soát và ngăn chặn các hành vi gian lận thuế trong lĩnh vực này.