Thu sai BHXH hộ kinh doanh: Vi phạm pháp luật nghiêm trọng

Việc thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh từ năm 2003 đến nay là một vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây ra nhiều hệ lụy pháp lý và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người tham gia. Theo quy định hiện hành, chủ hộ kinh doanh không nằm trong diện bắt buộc tham gia BHXH, tuy nhiên, hàng nghìn chủ hộ đã bị thu BHXH trái quy định.

Thực trạng vi phạm pháp luật trong thu BHXH bắt buộc

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, đến ngày 31/5/2023, có 3.567 chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH bắt buộc với tổng số tiền đã đóng lên tới khoảng 113 tỷ đồng. Điều này đi ngược lại với quy định pháp luật hiện hành, gây bức xúc trong dư luận khi nhiều chủ hộ kinh doanh đã phải đóng BHXH mà không được giải quyết chế độ một cách hợp pháp.

Khó khăn trong việc hoàn trả tiền đóng BHXH sai quy định

Theo quy định, khi thu BHXH không đúng pháp luật, cơ quan thu phải hoàn trả lại số tiền đã thu cho người tham gia. Tuy nhiên, trong trường hợp này, việc hoàn trả tiền gặp rất nhiều khó khăn. Lý do là nhiều người đã tham gia BHXH trong thời gian dài và thậm chí đã được giải quyết hưởng chế độ. Việc thu hồi số tiền đã giải quyết chế độ BHXH trở nên phức tạp và không đảm bảo quyền lợi của các chủ hộ kinh doanh, đặc biệt với những người đã đến tuổi nghỉ hưu.

Ngoài ra, việc thu hồi tiền BHXH không phù hợp với chủ trương mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đã được đề cập trong Nghị quyết số 28 của Trung ương về cải cách chính sách BHXH và Luật BHXH 2024.

Giải pháp khắc phục và bảo vệ quyền lợi của chủ hộ kinh doanh

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đã đề xuất một giải pháp thông qua dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong đó ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh trước ngày Luật BHXH 2024 có hiệu lực. Cụ thể, thời gian đã đóng BHXH trước ngày 1/7/2025 sẽ được ghi nhận để làm căn cứ giải quyết chế độ BHXH theo quy định của Luật BHXH mới.

Ông Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, nhận định rằng việc thu BHXH sai phải được giải quyết bằng cách trả lại tiền cho người tham gia. Tuy nhiên, nếu người lao động đồng ý, BHXH có thể “chốt sổ” để họ tiếp tục tham gia, đặc biệt là đối với những người sắp nghỉ hưu, cần tạo điều kiện để đóng thêm thời gian còn thiếu nhằm hưởng chế độ lương hưu.

Kết luận

Việc thu sai BHXH đối với chủ hộ kinh doanh là một vi phạm pháp luật nghiêm trọng, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời và giải pháp thỏa đáng từ phía các cơ quan chức năng. Đề xuất ghi nhận thời gian đã đóng BHXH là một trong những giải pháp phù hợp để bảo vệ quyền lợi của người lao động, đồng thời đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về BHXH trong giai đoạn tới.